Czy pompa ciepła się opłaca?
Pompy ciepła obiecują efektywność i ekologiczne rozwiązanie do ogrzewania domów. Wybór pompy ciepła i jej sterowanie mogą znacząco wpłynąć nie tylko na koszty energii, ale także na ogólną jakość domu. W tym artykule przyjrzymy się, co trzeba rozważyć przed zakupem.
Pompa ciepła często jest pierwszym wyborem dla nowych i odnawianych domów. Jednak nie zawsze przynosi to, co obiecuje. Opłaca się jedynie w określonych warunkach.
Dlaczego ludzie decydują się na instalację pomp ciepła?
Redukcja emisji, zrównoważony rozwój i efektywność energetyczna… Wszystko zaczyna się i kończy w portfelu. Ludzie po prostu chcą mieć ciepło w domu taniej i dążą do większej energetycznej niezależności, tym bardziej w czasach niestabilnego rynku energetycznego.
Pompy ciepła przekształcają energię z otoczenia w wydajne źródło ogrzewania i podgrzewania wody, co sprawia, że są one efektywnym i elastycznym rozwiązaniem nadającym się do całorocznego użytku. Zmniejszają zużycie energii, przynoszą oczekiwane oszczędności i obniżają emisję CO2.
Coraz częściej zmuszają nas także do instalacji efektywnych źródeł energii nowe ustawy.
Kiedy opłaca się zainstalować pompę ciepła?
Pompa ciepła musi doskonale współpracować z systemem grzewczym (lub chłodzącym). Pod tym względem idealnym partnerem jest przede wszystkim ogrzewanie podłogowe. Jest to system niskotemperaturowy, któremu wystarczy woda o temperaturze np. 35 stopni (może być nawet niższa). Z powodu norm higienicznych nie może nawet pracować z cieplejszą wodą (w strefach mieszkalnych maksymalnie dozwolona temperatura podłogi wynosi tylko 29 stopni). Oznacza to, że wystarczy ci pompa ciepła o niższej maksymalnej temperaturze wody wyjściowej – około 45 stopni. Ogrzewanie podłogowe jest obecnie powszechnym elementem nowych budynków. Warto rozważyć w nich instalację pompy ciepła. Mniej powszechne są na przykład systemy kapilarne instalowane w ścianach i sufitach, które są wybierane głównie przez właścicieli projektów premium. Jednak nawet one mogą być łączone z pompą ciepła.
Jeśli przeprowadzasz renowację, pompa ciepła wystarczy tylko wtedy, gdy wybierzesz urządzenie z wysoką maksymalną temperaturą wody wyjściowej (obecnie można łatwo kupić pompy ciepła o maksymalnej temperaturze 75 stopni), która będzie odpowiednia dla starszych, klasycznych grzejników. Alternatywą jest również równoczesne zakupienie pompy i wymiana systemu grzewczego – grzejników na ogrzewanie podłogowe lub niskotemperaturowe grzejniki o większej powierzchni.
Kiedy nie opłaca się instalować pompy ciepła?
Jak już wspomnieliśmy, zwykłe grzejniki potrzebują znacznie cieplejszej wody. 40 stopni nie wystarczy, dlatego zdecydowanie nie opłaca się kupować pompy o tak niskiej maksymalnej temperaturze. Woda musiałaby być dodatkowo podgrzewana na przykład elektrycznym bojlerem, co oznacza dodatkowe koszty. Nawet pompa ciepła typu split nie pomoże, gdzie co prawda nie jest potrzebny bojler elektryczny, ale jego rolę podgrzewania pełni wewnętrzna jednostka.
W takiej sytuacji prawdopodobnie nie opłaca się instalować pompy ciepła. Zazwyczaj dotyczy to starszych nieruchomości, w których stosowane jest ogrzewanie wysokotemperaturowe. Oczywiście można rozważyć generalną rekonstrukcję, ale trzeba liczyć się z wysokimi kosztami początkowymi i dłuższym okresem zwrotu inwestycji.
Współczynnik COP = kluczowy czynnik decydujący
Kiedy kupujesz pompę ciepła, prawdopodobnie zwracasz uwagę na jej współczynnik COP (współczynnik wydajności). Określa on, ile ciepła może wyprodukować pompa ciepła w porównaniu z ilością zużywanej energii. Prawdopodobnie myślisz w ten sposób: im wyższy współczynnik COP, tym większe szanse na oszczędności!
Ale uważaj, współczynnik COP to nie wszystko. Podane wartości są osiągane tylko w idealnych warunkach temperatury otoczenia. Problemem jest również to, że pompa sama w sobie nie przewiduje przyszłego zużycia i rzeczywistej konsumpcji. Zimą woda musi być cieplejsza, dlatego użytkownicy zazwyczaj ustawiają wyższą temperaturę wody wyjściowej, aby mieć pewność, że wystarczy. Jednak przez większość roku system nie działa optymalnie. Ewentualnie użytkownicy ustawiają temperaturę wody wyjściowej na „oczekiwaną średnią”, ale wtedy urządzenie nie osiąga pełnego potencjału. Jedynie użytkownik, który zmieniałby ustawienia w trakcie roku w zależności od bieżących potrzeb, mógłby uzyskać optymalne oszczędności. Jest to jednak bardzo niewygodne i wymaga dużego nakładu pracy. Do współczynnika COP jeszcze wrócimy pod koniec artykułu.
W kwestii opłacalności/nieopłacalności równie istotne jest odpowiednie sterowanie ogrzewaniem. Jeśli będziemy regulować ogrzewanie wciąż w ten sam sposób, inwestycja w pompę ciepła zwróci się w ciągu kilku lat (szybciej przy przejściu z pieca elektrycznego, wolniej przy przejściu z źródła gazowego). Jednak jeśli wraz z zakupem nowoczesnego źródła ciepła idzie także efektywne zarządzanie temperaturą, może to przynieść oszczędności, które znacząco przyspieszą zwrot z inwestycji.
Opcje sterowania ogrzewaniem
Użytkownicy często napotykają problemy takie jak skomplikowane sterowanie, mała elastyczność w regulacji temperatury lub nieefektywne rozprowadzenie ciepła w domu. Dlatego systemy sterowania powinny odpowiadać indywidualnym potrzebom użytkowników, a dostosowanie się do nich nie powinno być trudne.
Jeden termostat na piętro
Wykorzystanie jednego termostatu na piętro może wydawać się prostym i ekonomicznie korzystnym rozwiązaniem. Na początku może i tak jest, jednak długoterminowo może być inaczej. Ręcznego i niewygodnego dostosowywania termostatu można uniknąć poprzez różne programatory czasowe lub integrację z aplikacją (jeśli korzystasz z „inteligentnego termostatu”).
Problemu tym jednak nie rozwiążesz – zamiast do termostatu będziesz musiał chodzić do poszczególnych pomieszczeń i kontrolować zawory grzejne. Jeśli tego nie zrobisz, temperatura wewnątrz domu będzie przypadkowa i źle rozłożona, co oznacza nieefektywne zużycie energii. Twój komfort cieplny znacząco ucierpi. Zimą będzie to prawdopodobnie łatwiejsze, ponieważ pogoda jest bardziej przewidywalna, a tym samym można łatwiej dostosować ogrzewanie. Natomiast w okresach przejściowych będzie bardzo trudno, na przykład, aby uniknąć ogrzewania, jeśli nagle na zewnątrz robi się ładnie.
Sterowanie strefowe – termostat w każdym pomieszczeniu
Kolejną możliwością jest posiadanie termostatu w każdym pomieszczeniu. Z pewnością przyniesie to lepszą kontrolę i personalizację temperatury. Jednak nadal trzeba będzie biegać z pokoju do pokoju i pilnować odpowiednich ustawień. Wiąże się to również z wyższą inwestycją początkową, ponieważ konieczny będzie zakup większej liczby urządzeń.
Przy użyciu programatorów czasowych można na przykład ustawić, aby o 7:00 rano, kiedy wstajesz do pracy, nie było już zimno. Jednak nagrzewanie i akumulacja ciepła zajmuje trochę czasu. System osiągnie odpowiednie wartości dopiero później, gdy ty już wyjdziesz z domu. Te niedokładności skłaniają do ustawiania stałych temperatur i utrzymywania ich przez cały dzień, „lepiej nie ruszać”. Jednakże to nie ma nic wspólnego z efektywnym wykorzystaniem energii.
Na co jeszcze zwrócić uwagę podczas sterowania ogrzewaniem:
Przy kombinacji wielu źródeł ciepła będziesz mieć więcej sterowników. Nie mając jednotliwego sterowania, źródła nie będą w stanie efektywnie współpracować.
Skoordynowanie ogrzewania z regularnym wietrzeniem jest często trudne. Nikt nie chce, żeby kupione ciepło natychmiast uciekało na zewnątrz. Czasami jednak zapominamy zamknąć okno, albo zostawiamy je otwarte dłużej niż zamierzaliśmy. A co jeśli potem zapomnimy ponownie włączyć ogrzewanie? Brzmi to może banalnie, ale czynnik ludzki odgrywa ogromną rolę w ogrzewaniu.
Kolejny obowiązek: konieczność poruszania zaworami poza sezonem grzewczym, aby nie zastygały.
Termostat nie jest w stanie na czas wykryć problemów w instalacji grzewczej. Termostat nie ostrzega na czas o problemach w systemie grzewczym. Jeśli system nie ogrzeje pomieszczenia na czas, może to być wskaźnik nieprawidłowego ciśnienia. Użytkownik nie będzie jednak wiedział o opóźnieniu ogrzewania, a zatem nie będzie mógł zareagować. Dowie się o tym dopiero wtedy, gdy utraci komfort cieplny, a w domu będzie zimno.
Sterowanie strefowe z Loxone
W dzisiejszych czasach wiele gospodarstw domowych decyduje się na inteligentną automatyzację ogrzewania. Największą wadę odczują przede wszystkim fani różnych aplikacji, które pozwalają im „bawić się” temperaturą. Nie oznacza to jednak, że automatyzacja nie posiada dedykowanej aplikacji. Wystarczy jednak jedna, która służy głównie do kontroli temperatury lub stanu pompy ciepła. Użytkownik ustawia temperatury i czasy dla poszczególnych dni, a resztą zajmuje się system.
Takie rozwiązanie oferuje na przykład system Loxone. Jego aplikacja również umożliwia ustawienie harmonogramu. Jednak w przeciwieństwie do standardowych programatorów nie steruje surowo czasem. Ogrzewanie poszczególnych pomieszczeń (stref) zależy także od naszej obecności. Dzięki temu system nie pozwoli nikomu zmarznąć, jeśli na przykład ktoś pójdzie spać później lub zostanie w domu z powodu choroby.
System posiada także logikę predyktywną, która stale monitoruje, jak długo trwa dogrzanie danego pomieszczenia. Codziennie włącza więc ogrzewanie o takiej porze, aby na przykład o wspomnianej 7:00 rano panowała już odpowiednia temperatura (i aby jednocześnie ogrzewanie nie było włączone przez całą noc).
System potrafi również współpracować z aktualną temperaturą zewnętrzną i uwzględniać na przykład kontakty okienne. Można więc ustawić, aby ogrzewanie pomieszczenia automatycznie wyłączyło się, jeśli okno będzie otwarte dłużej niż pięć minut (oczywiście zakładając, że powietrze na zewnątrz nie jest cieplejsze niż to wewnątrz). Po zamknięciu okna system ponownie zacznie dogrzewać pomieszczenie do odpowiedniej temperatury.
Bonus: współczynnik COP nie decyduje przy wyborze
Jeśli oprócz sterowania ogrzewaniem zintegrujesz z Loxone również samą pompę ciepła, zacznie się ona optymalizować automatycznie! W takim przypadku nie ma ustalonej stałej temperatury wody wyjściowej, ale regularnie ją ocenia i automatycznie dostosowuje do aktualnych warunków klimatycznych, rzeczywistych potrzeb mieszkańców… Efektywność jest więc maksymalna w każdej sytuacji, dlatego współczynnik COP nie musi być decydujący przy wyborze.
Tym bardziej, jeśli posiadasz zbiornik akumulacyjny, który będzie ogrzewany do wyższych temperatur, a następnie osiągnięte temperatury będą regulowane mieszadłem. Jest to opłacalne zwłaszcza, jeśli w projekcie uwzględniasz także instalację fotowoltaiczną lub spotowe ceny energii. Kiedy energia na rynku jest tania lub promienie słoneczne dostarczają ją za darmo, współczynnik COP nie ma znaczenia, ponieważ w tym momencie celem jest maksymalnie podgrzać zbiornik akumulacyjny. Ciepło wykorzystasz wtedy, gdy energia znowu będzie droższa.
Pompa ciepła jest więc dobrym sługą, ale złym panem. Bez wątpienia zapewnia bardziej efektywne ogrzewanie niż inne źródła, ale aby osiągnąć najlepszą efektywność, potrzebuje inteligentnego sterowania.
To wciąż się opłaca
Początkowy koszt takiego rozwiązania nie musi być droższy niż rozwiązanie z termostatami, a za podobną cenę otrzymasz wyższy potencjał oszczędności operacyjnych – czyli wyższą rentowność. Dodatkowym przyjemnym bonusem jest większy komfort, ponieważ eliminuje się konieczność dostosowywania termostatów i kręcenia zaworami, zdalny dostęp do systemu oraz natychmiastowe powiadomienia w przypadku problemów z instalacją.
Inteligentna automatyzacja dodatkowo umożliwia podłączenie innych technologii w domu. Jeśli budżet na to pozwoli, a będziesz chciał rozważyć na przykład elektryczne rolety, łatwo je zintegrujesz z systemem ogrzewania i zapewnisz dodatkowe możliwości oszczędności, takie jak na przykład pasywne (tańsze) chłodzenie w upalne lato.
Co dalej?
Skorzystaj z bezpłatnej wyceny inteligentnego systemu ogrzewania do twojego budynku lub stań się naszym partnerem i zacznij oferować strefowe sterowanie Loxone swoim klientom!
Bezpłatna wycena projektu
Planuję zrealizować mój projekt z Loxone i chciałbym uzyskać więcej informacji.
Program partnerski Loxone
Chciałbym zostać partnerem Loxone i umówić się na bezpłatną rozmowę na temat systemu.
